Atelophobia (Fear of Imperfection) โรคกลัวความผิดพลาด กลัวตัวเองไม่ดีพอ เป็นอย่างไร?

Atelophobia (Fear of Imperfection) คืออะไร?

     Atelophobia หรือ การกลัวความไม่สมบูรณ์แบบ จัดเป็นโรคกลัวแบบเฉพาะเจาะจง (specific phobia) ประเภทหนึ่ง ซึ่งเป็นโรควิตกกังวลที่กลัววัตถุหรือสถานการณ์อย่างต่อเนื่องและมากเกินไป บุคคลที่มีอาการนี้มักจะกลัวทำผิดพลาด กลัวความไม่สมบูรณ์ของชีวิตอย่างรุนแรง หรืออาจจะตั้งเป้าหมายที่ไม่สมเหตุสมผล ซึ่งมักจะหลีกเลี่ยงจากสถานการณ์ที่ทำให้รู้สึกว่าจะไม่ประสบความสำเร็จ และอาจหมกมุ่นอยู่กับความผิดพลาดที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้หรือความผิดพลาดที่คิดว่าจะเกิดขึ้นได้ จึงมีการตัดสินตนเองและประเมินตนเองในเชิงลบอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจนำไปสู่การรบกวนทางจิตใจ เช่น การตัดสินตนเองเชิงลบ ความวิตกกังวล ภาวะซึมเศร้า และการเห็นคุณค่าในตัวเองต่ำ เป็นต้น

อาการของ Atelophobia เป็นอย่างไร?

     Atelophobia มักแสดงอารมณ์และมีอาการทางกายได้หลากหลาย บางอาการมักเกิดขึ้นในสถานการณ์ที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งจะแตกต่างกันไปเนื่องจากแต่ละบุคคลจะมีตัวกระตุ้นอาการที่ไม่เหมือนกัน โดยอาการทั่วไปจะเกิดขึ้นอย่างอัตโนมัติจนทำให้รู้สึกกังวลและกลัวมากเกินไปและจะเป็นเช่นนี้อย่างต่อเนื่อง ตัวอย่างอาการเช่น รู้สึกโกรธหรือหงุดหงิด เหนื่อยล้า ซึมเศร้า แยกตัวจากผู้อื่น ไม่สามารถยอมรับคำวิพากษ์วิจารณ์ได้ ถูกความกลัวครอบงำทำให้ไม่มีสมาธิ มองโลกในแง่ร้าย พยายามสร้างความมั่นใจให้ตนเองอย่างต่อเนื่อง มีแนวโน้มที่จะสร้างมาตรฐานที่ไม่สมเหตุสมผลให้ตนเอง เป็นต้น อีกทั้ง Atelophobia ยังอาจทำให้เกิดอาการตื่นตระหนก ซึ่งอาจนำไปสู่การเกิดอาการทางกาย เช่น หนาวสั่น วิงเวียนศีรษะ เหงื่อออกมากเกินไป ใจสั่น หายใจลำบาก คลื่นไส้ ตัวสั่น หรืออาหารไม่ย่อย เป็นต้น

     นอกจากนี้ Atelophobia อาจจะมีอาการทางจิตเวชอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ความผิดปกติทางบุคลิกภาพแบบหลีกเลี่ยง (Avoidant personality disorder) โรควิตกกังวลกับความเจ็บป่วย (Illness anxiety disorder) โรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive-compulsive disorder) โรคแพนิค (Panic Disorder) ความผิดปกติที่เกิดหลังความเครียดที่สะเทือนใจ (PTSD) การติดสารเสพติด เป็นต้น

สาเหตุของอาการ Atelophobia เกิดจากอะไร

     จากการศึกษาในช่วงที่ผ่านมาพบว่า ไม่ได้มีสาเหตุที่เฉพาะเจาะจงแต่อาจเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน อย่างไรก็ตามผู้เขียนได้สรุปปัจจัยที่อาจเป็นสาเหตุของ Atelophobia ไว้ดังนี้

• บาดแผลทางใจ (Trauma) กล่าวคือ หากมีเหตุการณ์ที่มากระทบกระเทือนจิตใจที่เกิดขึ้นจากการทำผิดพลาด เช่น ถูกลงโทษหรือทำร้ายอย่างรุนแรงจะส่งผลให้เกิดบาดแผลทางใจ และเพื่อหลีกเลี่ยงบาดแผลทางใจเช่นนี้จึงทำให้บุคคลมีแนวโน้มที่จะกลัวการทำผิดพลาด
• การเลี้ยงดู (Upbringing) กล่าวคือ หากเติบโตมาในครอบครัวที่เป็นคนสมบูรณ์แบบก็มักจะเรียนรู้และพยายามเป็นคนที่สมบูรณ์แบบด้วย ซึ่งอาจมีแนวโน้มที่จะกลัวว่าตนเองไม่สมูบรณ์แบบเพราะกลัวว่าจะไม่ได้รับความรักและการยอมรับจากครอบครัว
• ปัจจัยทางพันธุกรรม (Genetic factors) มีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นว่าบุคคลมีแนวโน้มที่จะเป็น Atelophobia เพิ่มขึ้น หากครอบครัวมีประวัติเป็นโรคกลัว โรควิตกกังวล หรือภาวะสุขภาพจิตอื่นๆ

วิธีเช็คอาการ Atelophobia

     ปัจจุบันยังไม่มีการวินิจฉัย Atelophobia ที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยามักจะประเมินจากการพูดคุยที่เกี่ยวข้องกับการกลัวความผิดพลาดหรือไม่สมบูรณ์แบบ สาเหตุที่กระตุ้นให้เกิดความกลัวหรือความวิตกกังวล โดยมีการประเมินตามเกณฑ์วินิจฉัย DSM-5 ดังนี้

• หลีกเลี่ยงงานหรือสถานการณ์ที่อาจจะทำผิดพลาด
• มีอาการเป็นเวลา 6 เดือน หรือมากกว่า
• มีอาการวิตกกังวลอย่างรุนแรง เมื่อคิดว่าจะทำผิดพลาดหรือทำให้ผู้อื่นผิดหวัง
• มีปัญหากับครอบครัว โรงเรียน หรือที่ทำงาน เพราะกลัวความไม่สมบูรณ์แบบ

     ในบางรายอาจมีการซักประวัติทางการแพทย์ การตรวจร่างกาย และอาจประเมินสุขภาพจิตอื่น ๆ ร่วมด้วย

การรักษาอาการ Atelophobia

     การรักษา Atelophobia ขึ้นอยู่กับอาการและความรุนแรงของแต่ละบุคคล ซึ่งโดยทั่วไปจะมุ่งเน้นการลดอาการทางอารมณ์ จิตใจ และปฏิกิริยาทางกาย และส่งเสริมการรับมือเชิงบวกกับอาการที่อาจจะเกิดขึ้นได้ เช่น การทำจิตบำบัด การใช้ยา หรือการเปลี่ยนแปลงการดำเนินชีวิตประจำวัน โดยมีรายละเอียดดังนี้

• การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม (Cognitive behavioral therapy) เป็นการบำบัดที่มุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงความคิดที่เกี่ยวข้องกับความไม่สมบูรณ์แบบ โดยการสังเกตว่าเพราะอะไรบุคคลจึงมองความผิดพลาดหรือความไม่สมบูรณ์แบบเป็นประสบการณ์เชิงลบมากกว่าประสบการณ์ปกติในชีวิตมนุษย์ที่สามารถเรียนรู้ได้ โดยผู้บำบัดจะช่วยให้บุคคลระบุตัวกระตุ้นที่ทำให้รู้สึกวิตกกังวล

• การบำบัดด้วยการเผชิญหน้ากับความกลัว (Exposure therapy) เป็นการบำบัดหลังจากที่สามารถระบุตัวกระตุ้นได้แล้วเพื่อส่งเสริมให้บุคคลได้เผชิญหน้ากับความกลัว โดยการเรียนรู้วิธีรับมือกับตัวกระตุ้นที่ทำให้รู้สึกวิตกกังวลได้อย่างปลอดภัย

• การปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิต (Lifestyle modifications) กล่าวคือ การปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตจะช่วยลดอารมณ์เชิงลบ อาการตื่นตระหนก และส่งเสริมอารมณ์เชิงบวกได้ เช่น การทานอาหารเพื่อสุขภาพ การลดปริมาณคาเฟอีน การออกกำลังกายเป็นประจำ การทำสมาธิหรือฝึกสติเป็นประจำ เป็นต้น
• การใช้ยา เป็นการรักษาอาการที่เกิดขึ้นซึ่งไม่ได้รักษาที่สาเหตุของอาการ โดยจิตแพทย์จะแนะนำให้ทานยาเพื่อลดภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล หรืออาการทางจิตเวชอื่น ๆ ที่มาพร้อมกับ Atelophobia

     *หากคุณกำลังสงสัยว่าตนเองกำลังเผชิญกับอาการเหล่านี้อยู่หรือไม่ ผู้เขียนแนะนำให้ปรึกษาจิตแพทย์ นักจิตวิทยา หรือผู้เชี่ยวชาญ เพื่อพูดคุยและประเมินอาการดังกล่าวเพิ่มเติมค่ะ

อ้างอิง

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21932-atelophobia-fear-of-imperfection 

https://www.osmosis.org/answers/atelophobia