self esteem คืออะไร?  พร้อม 6 วิธีสังเกต self esteem ของตัวเอง

     เรามักได้ยิน ได้ฟังตามรายการต่างๆว่า self esteem หรือ การเห็นคุณค่าในตนเอง เป็นลักษณะหนึ่งของผู้ที่มีความสุข ประสบความสำเร็จ จริงๆ แล้ว  self esteem คืออะไร มีความสำคัญอย่างไร เกี่ยวข้องอะไรกับความสำเร็จ เราจะทำให้ตนเองมี self esteem ได้อย่างไร บทความนี้จะพาคุณไปหาคำตอบ

Self Esteem คืออะไร?

     คำว่า self esteem ประกอบไปด้วยสองคำ คือ Self ตัวตน ความเป็นเรา และ esteem คือ คุณค่า ความหมายโดยรวมของ self esteem คือ ความรู้สึกของบุคคลที่มีต่อตนเองว่ามีความสำคัญ มีความสามารถ มีความสำเร็จ มีความนับถือตนเอง เชื่อมัน เคารพ และภาคภูมิใจในตนเอง

     ซึ่งการเห็นคุณค่าในตนเองนี้เป็นความต้องการของมนุษย์ในขั้นที่ 4 จากทั้งหมด 5 ขั้นตามทฤษฎีมาสโลว์ และมาสโลว์ยังแบ่งประเภทของความเห็นคุณค่าในตนเองเป็น 2 ชนิด คือ การนับถือตนเอง(self-respect) และการเห็นคุณค่าที่ผู้อื่นมีต่อตนเอง(esteem from others) นั่นหมายความว่า การจะมี self esteem ได้ ก็ด้วยตัวเราสร้างเอง หรือคนอื่นส่งเสริมให้เรามี

     โดย self esteem นี้จะมีส่วนในการกระตุ้นให้เกิดสิ่งที่ดีในตัวบุคคล เช่น แรงจูงใจ ความกระตือรือร้น ความอยากเรียนรู้ ความอดทน ความกล้าหาญ ความคิดสร้างสรรค์ ความคาดหวัง ซึ่งลักษณะที่กล่าวมา จะเป็นสะพานนำไปสู่ความสำเร็จ และเมื่อบุคคลประสบความสำเร็จ จะทำให้รู้สึกเห็นคุณค่าในตนเองเพิ่มขึ้น ซึ่งสามารถอธิบายได้ง่ายๆด้วยภาพด้านล่าง

6 วิธีสังเกต Self Esteem ของตัวเอง

     เราสามารถสังเกตตนเองว่าตอนนี้เรามี self esteem มากน้อยแค่ไหน โดยดูจากลักษณะของผู้ที่มี self esteem สูง ซึ่งมีลักษณะดังต่อไปนี้

1. มีความมั่นคงทางอารมณ์ ไม่มีลักษณะอารมณ์แปรปรวน
2. สามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมรอบตัวได้ดี 
3. กล้าคิด กล้าแสดงออก
4. สามารถเข้าสังคม และทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
5. มีความสามารถในการควบคุมอารมณ์ตนเอง
6. มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

วิธีเพิ่ม Self Esteem ให้ตัวเอง

     เมื่อเราเข้าใจว่า self esteem มีความสำคัญอย่างไร ประเมินตนเองเบื้องต้นแล้ว และอยากเห็นคุณค่าในตนเองมากขึ้น ก็สามารถลองใช้วิธีเหล่านี้ได้

1. ใช้คำพูดด้านบวกแก่ตนเอง โดยใช้ i-massage เช่น ฉันเป็นคนเก่ง ฉันเข้มแข็ง ฉันเป็นคนมีความรับผิดชอบ และหลีกเลี่ยงคำพูดด้านลบ เช่น ฉันทำข้อสอบไม่ได้แน่ๆ เพราะคำพูดที่ดีจะส่งเสริมให้เรามีความรู้สึกที่ดีกับตนเอง และมีความเชื่อว่าเราเป็น แบบที่เราพูด
2. ให้รางวัลกับความสำเร็จ อาจเป็นคำชม หรือถ้าเป็นความสำเร็จที่มีความหมายมากๆ อาจให้รางวัลตนเองบ้างเป็นครั้งคราว
3. สร้างความมั่นใจแก่ตนเองว่าสามารถทำตามเป้าหมายที่ตั้งไว้จนสำเร็จ โดยเรียนรู้จากประสบการณ์ในอดีตที่ตนเองเคยทำสำเร็จมา หรือตั้งเป้าหมายเล็กๆ ฝึกฝน และลงมือทำจนสำเร็จ หรือเรียนรู้จากบุคคลที่มีเป้าหมายใกล้เคียงกับตนเองที่ประสบความสำเร็จแล้ว
4. บันทึกความสำเร็จ เมื่อเราทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งสำเร็จ ให้เขียนออกมา ว่าฉันได้ทำ…..จนสำเร็จ ในวันที่…. และฉันรู้สึก…. การเขียนออกมา จะทำให้เราสามารถทบทวน และตระหนักเห็นคุณค่าของตนเองมากขึ้น
5. การยอมรับคำยกย่องชมเชย เมื่อเราทำสิ่งหนึ่งสำเร็จแล้วมีคนชื่นชม ให้กล่าว “ขอบคุณ” แทนการปัดคำชมนั้นทิ้งไป เพราะหลายคนเคยชินกับการปฏิเสธคำชมเหล่านั้น อาจเพราะความไม่มั่นใจในตนเอง หรือความอ่อนน้อมถ่อมตน เราควรยืดอกรับว่าเราตั้งใจ และทำจนสำเร็จ การยอมรับคำชื่นชมไม่ใช่สิ่งที่ผิด เป็นสิ่งที่ดีด้วยซ้ำ เพราะคำชมที่เรารับมา จะช่วยให้เราเห็นคุณค่าในตนเองมากขึ้น
6. หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เห็นคุณค่าในตนเองลดลง เช่น คาดหวังต่อตนเองมากเกินไป ประเมินและตัดสินคุณค่าของตนเอง ใส่ใจต่อคำวิจารณ์ของผู้อื่นที่อาจทำให้ตนเองเสียกำลังใจ
7. การมองหาตัวแบบที่ดี การมีต้นแบบที่ดีในการเผชิญหน้ากับปัญหา จะมีอิทธิพลต่อความรู้สึกเชื่อมั่นในตนเอง เกิดแรงจูงใจในการเผชิญปัญหาด้วยตนเอง และนำไปสู่การเห็นคุณค่าในตนเองได้ โดยต้นแบบที่ดีจะต้องมีลักษณะสำคัญ เช่น คล้ายคลึง และมีระดับที่ใกล้เคียงเรา ประสบปัญหาไม่ต่างจากเรามากนัก หากเป็นคนใกล้ตัว เราอาจขอให้คนนั้นช่วยพูดให้กำลังใจ แนะนำเราอีกทางหนึ่งก็ได้

     เมื่อเราเห็นคุณค่าในตนเอง มีความมั่นใจ และประสบความสำเร็จแล้ว อย่าลืมส่งต่อพฤติกรรมที่ดี กำลังใจ ให้คำแนะนำคนอื่นเมื่อถูกร้องขอ และส่งเสริมให้คนรอบข้างเห็นคุณค่าในตนเองเช่นเดียวกับเรา เมื่อคนรอบข้างเห็นคุณค่าในตนเอง นอกจากเป็นประโยชน์ต่อตัวเขาแล้ว ยังทำให้เรา รายล้อมไปด้วยคนที่เห็นคุณค่าในตนเอง และสภาพแวดล้อมแบบนี้ จะส่งเสริมให้เรารู้สึกมีคุณค่าในตนเองมากขึ้นได้