“บูลลี่ (Bully)” ในวันที่รู้จักคำนี้มากขึ้น แต่ทำไมยังเกิดปัญหา?

     ในสังคมไทย การกลั่นแกล้งหรือการบูลลี่ เป็นคำที่ได้ยินกันมาสักช่วงระยะเวลาหนึ่งแล้ว ไม่ใช่คำใหม่ และด้วยสภาพสังคมทำให้ผู้คนได้รับการตระหนักรู้เรื่องนี้มากขึ้น อย่างเช่น เมื่อก่อนที่ผู้หลักผู้ใหญ่ชอบเรียกชื่อเด็กด้วยคำว่า “อ้วน” และให้เหตุผลว่าเรียกกันเล่นๆ อย่าไปจริงจัง แต่สมัยนี้ไม่สามารถทำแบบนั้นได้แล้ว เพราะมีเด็กมากมายที่ได้รับบาดแผลทางจิตใจที่เจ็บปวดจากคำพูดเหล่านี้ แต่การตื่นรู้ที่เพิ่มมากขึ้นของสังคม กลับไม่ได้ทำให้การบูลลี่ลดลง อีกทั้งการมาถึงของ Social media ที่พาให้เห็นถึงการเปรียบเทียบกันระหว่างบุคคลที่เยอะมากขึ้น ส่งผลให้ภาพข่าวการกลั่นแกล้งกันของเด็กมากขึ้น และบางครั้งจบลงด้วยโศกนาฏกรรมที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น

ความหมายของการบูลลี่ (Bullying)

     การกลั่นแกล้งเป็นการใช้อำนาจในทางที่ผิดโดยเจตนา อย่างต่อเนื่อง ซ้ำแล้วซ้ำเล่า ผ่านพฤติกรรมต่างๆ ซึ่งแบ่งเป็นพฤติกรรม ‘ทางกายภาพ’ (เช่น ตี ผลัก เตะ) ‘ด้วยวาจา’ (เช่น เรียกชื่อ ยั่วยุ ขู่เข็ญ ใส่ร้ายป้ายสี) หรืออาจรวมถึงพฤติกรรมอื่นๆ เช่น การทำหน้าบูดบึ้ง หรือการกีดกันทางสังคมโดยตั้งใจจะก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย สังคม จิตใจ

สาเหตุของการกลั่นแกล้ง

• พฤติกรรมก้าวร้าว : เด็กที่มีพฤติกรรมนี้มักสร้างความเดือดร้อนให้ผู้อื่น มีความใจร้อน ขี้โมโห ไม่มีการยับยั้งชั่งใจ เห็นเรื่องความรุนแรงเป็นเรื่องปกติ ก่อปัญหาอาชญากรรมได้
• เพิ่มความมั่นใจให้ตัวเอง : พยายามหาข้อเสียของคนๆ นั้น เพื่อทำให้ตัวเองรู้สึกเหนือกว่าคนอื่น กลบความรู้สึกในใจที่รู้สึกว่าตัวเองด้อยกว่าเขา
• รักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อน : จึงต้องกลั่นแกล้งคนอื่นด้วย เพราะไม่อย่างนั้น อาจจะเข้ากับสังคมส่วนใหญ่หรือกลุ่มเพื่อนไม่ได้ หรือบางครั้ง อาจโดนกีดกันและถูกกลั่นแกล้งเสียเอง
• อำนาจ : เด็กที่มักกลั่นแกล้งคนอื่นๆ มักทำไปเพราะได้รับผลประโยชน์บางอย่าง ที่จะเป็นตัวเสริมแรงให้เกิดการกลั่นแกล้งอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่าจะโดนเกลียดจากเพื่อนร่วมชั้นบางคนที่ไม่ชอบการบูลลี่ แต่เด็กพวกนี้ก็มักถูกมองว่าเป็นที่นิยมในหมู่เพื่อนฝูงและจะได้รับสถานะทางสังคมที่เพิ่มขึ้นจากการกลั่นแกล้งคนอื่น
• มีปัญหาครอบครัว : ครอบครัวให้เวลาไม่เพียงพอในการเลี้ยงดูสั่งสอนสิ่งที่ถูกต้องหรือบางคนมาจากครอบครัวที่ใช้ความรุนแรง ส่งผลให้พวกเขาแสดงออกเป็นพฤติกรรมเชิงลบ
• ความไม่รู้ : บางคนอาจกลั่นแกล้งผู้อื่นโดยไม่รู้ว่า คำพูดหรือพฤติกรรมนั้นสามารถสร้างบาดแผลและความเสียใจให้แก่คนอื่น เพราะไม่เคยได้รับการปลูกฝังที่ถูกต้องในเรื่องของการใช้คำพูด การเข้าใจผู้อื่น
• เคยถูกกลั่นแกล้งหรือถูกรังแกมาก่อน : “เพราะเราเคยถูกแกล้งมาก่อน เราจึงต้องแกล้งคนอื่นต่อ” แนวคิดนี้เป็นเสมือนกลไกในการป้องกันตัวเอง และเป็นการส่งต่อความรุนแรงอย่างไม่ถูกควร

ประเภทของการกลั่นแกล้ง

1. การกลั่นแกล้งทางกาย (Physical bullying)

การตี การเตะ การสะดุด การบีบ และการผลัก หรือสร้างความเสียหายต่อทรัพย์สิน

2. การกลั่นแกล้งทางวาจา (Verbal bullying)

การเรียกชื่อ การดูถูก การล้อเลียน การข่มขู่ การเหยียดเพศทางเลือกหรือการเหยียดเชื้อชาติ

3. การกลั่นแกล้งทางสังคม (Social bullying)

เพื่อทำลายชื่อเสียงทางสังคมของใครบางคน หรือทำให้เกิดความอัปยศอดสู รวมไปถึงการโกหกและปล่อยข่าวลือ การคุกคาม หรือดูถูกเหยียดหยาม การเล่นมุกตลกให้อับอายขายหน้า

4. การกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ (Cyber bullying)

การกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ หลอกลวง โพสต์ข้อความโจมตี ประจาน การคุกคามทางเพศ การล่วงละเมิดหรือทำร้ายร่างกาย

ใครบ้างที่มีความเสี่ยงโดนกลั่นแกล้ง

     การกลั่นแกล้งสามารถเกิดขึ้นได้ทุกที่ และทุกกลุ่มสังคม ในยุคปัจจุบันที่เป็นยุคแห่งความหลากหลายทางเพศ กลุ่มคนชายขอบ กลุ่ม LGBTQ เลสเบี้ยน เกย์ ไบเซ็กชวล บุคคลข้ามเพศ หรือจะเป็นกลุ่มเด็กที่มีความพิการ เด็กที่แยกตัวออกจากสังคม อาจมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นที่จะถูกรังแก

• ถูกมองว่าแตกต่างจากเพื่อนฝูง เช่น มีน้ำหนักเกินหรือต่ำกว่าเกณฑ์ การสวมแว่นตาหรือเสื้อผ้าที่แตกต่างกัน การเพิ่งเข้าโรงเรียน หรือไม่สามารถซื้อสิ่งที่เด็กๆ มองว่า “เจ๋ง” ได้
• ถูกมองว่าอ่อนแอหรือไม่สามารถป้องกันตัวเองได้
• มีอารมณ์ซึมเศร้า วิตกกังวล หรือมีความภาคภูมิใจในตนเองต่ำ (Low Self-esteem)
• มีชื่อเสียงน้อยกว่าคนอื่น และมีเพื่อนน้อย
• เข้ากับผู้อื่นไม่ค่อยได้ หรือถูกมองว่าน่ารำคาญ ยั่วยุ หรือต่อต้านผู้อื่น

การกลั่นแกล้งส่งผลต่อสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีอย่างไร?

• ปัญหาสุขภาพจิต เช่น ความรู้สึกโดดเดี่ยว การถูกปฏิเสธ การกีดกัน และสิ้นหวัง จนพัฒนาไปเป็นความเสียหายในระยะยาวต่อความนับถือตนเอง (Self-esteem) กลายเป็นภาวะซึมเศร้า และความวิตกกังวล ซึ่งอาจส่งผลต่อพฤติกรรมฆ่าตัวตายตามมา หรือเด็กที่ถูกรังแกบางรายอาจมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นจากการใช้สารเสพติด และความรุนแรงต่อผู้อื่นในภายหลัง
• ปัญหาทางร่างกาย การบาดเจ็บทางร่างกาย ปัญหาการนอน ปัญหาการกิน
• ปัญหาทางด้านการเรียน เกรดตก ไม่เข้าเรียน

สัญญาณเตือนของการโดนกลั่นแกล้งที่ผู้ปกครองต้องระมัดระวัง

• การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการกิน และการนอน
• ซึมเศร้าลง
• หงุดหงิดง่าย อารมณ์เเปรปรวน หรืออาจก้าวร้าวและไม่มีเหตุผล
• ไม่ค่อยกล้าคุยกับคนอื่นหรือเริ่มพูดตะกุกตะกัก
• มีรอยฟกช้ำ, บาดแผล, รอยขีดข่วนโดยไม่ทราบสาเหตุ
• กลับบ้านพร้อมกับสิ่งของหรือเสื้อผ้าที่สูญหายหรือเสียหาย
• ไม่อยากไปโรงเรียน
• เกรดโรงเรียนเริ่มตก
• มักอยู่คนเดียวหรือแยกจากกลุ่มเพื่อนที่โรงเรียน
• มักตกเป็นเป้าล้อเลียน ดูถูก
• ไม่สามารถพูดในชั้นเรียน รู้สึกไม่ปลอดภัย หรือหวาดกลัว

วิธีการรับมือเมื่อมีการ Bully เกิดขึ้น?

มีหลายสิ่งที่สามารถทำได้หากคุณถูกรังแกหรือรู้จักใครที่ถูกรังแก เราสามารถ:

• บอกผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้ ผู้ใหญ่ที่อยู่ในตำแหน่งที่มีอำนาจ เช่น พ่อแม่ ครู หรือนักจิตวิทยาโรงเรียน การรายงานการกลั่นแกล้งถือเป็นเรื่องสำคัญ หากไม่มีการรายงาน ก็จะกลายเป็นการอนุญาตให้ผู้กลั่นแกล้งใช้ความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ
• พยายามหลีกเลี่ยง ไม่สนใจพวกคนที่ bully เดินจากไป เพิกเฉย ทำเหมือนพวกเขาเหล่านั้นไม่มีตัวตน พยายามแสดงให้เห็นว่าเราไม่ได้รู้สึกกลัวหรืออ่อนแอ
• พยายามไม่ใช้กำลังตอบโต้ เพราะอาจโดนรังแกหรือมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น
• ฝึกความเชื่อมั่นในตัวเอง ค้นหาข้อดีหรือจุดเด่นในตัวเอง ชื่นชมและให้กำลังใจตัวเอง
• ยืนหยัดเพื่อเพื่อนและคนอื่นๆ ที่เห็นว่าเขาถูกรังแก การกระทำของนี้จะช่วยให้เหยื่อรู้สึกได้รับความช่วยเหลือและสนับสนุน และอาจหยุดการกลั่นแกล้งได้
• พยายามเก็บหลักฐานที่ถูกกลั่นแกล้ง เช่น รูปภาพ ข้อความ คลิปวิดีโอ หรือภาพถ่ายร่องรอยการบาดเจ็บ เพื่อใช้ในการดำเนินคดีตามกฎหมายถ้าจำเป็น

     การสร้างความตระหนักรู้ในเรื่องของการบูลลี่เป็นเรื่องที่สำคัญ หากทุกคนตื่นรู้ ไม่เพิกเฉย และลุกขึ้นมาต่อต้านการกลั่นแกล้ง ก็จะช่วยให้การบูลลี่ลดลงได้ ได้ช่วยเหยื่อให้กลับมามีที่ยืนในสังคม และใช้ชีวิตได้อย่างสงบสุข รวมถึงทำให้ผู้ที่กระทำได้เห็นถึงความผิดที่ตัวเองก่อ หยุดพฤติกรรมนั้น และไม่ไปกลั่นแกล้งใครต่ออีก สังคมเราจะได้มีความปลอดภัยและน่าอยู่มากขึ้น